اهمیت تمیزکاری مارپیچ و سیلندر در دستگاه تزریق پلاستیک

باقیمانده‌ی پلیمر، افزودنی‌ها و رنگ‌ها در شیارهای مارپیچ و دیواره سیلندر تجمع پیدا می‌کند. اگر این آلودگی‌ها پاک نشوند، در سیکل‌های بعدی به صورت دوده، نقطه سیاه و رگه‌های رنگی ظاهر می‌شوند و به کیفیت قطعه لطمه می‌زنند. تمیزکاری اصولی باعث:

• کاهش سوختگی و نقاط تیره در قطعه
• ثبات فشار تزریق و فشار نگهدار
• کاهش زمان راه‌اندازی و ضایعات رنگ/ماده
• افزایش عمر مارپیچ، سیلندر و شیر یک‌طرفه

ایمنی قبل از شروع در دستگاه تزریق پلاستیک

1. اطمینان از عملکرد فن‌ها و تهویه مناسب اطراف دستگاه تزریق پلاستیک.
2. خالی‌کردن قیف و پاکسازی مسیر خوراک‌دهی.
3. تنظیم دماها در محدوده‌ی ایمنِ پلیمر فعلی قبل از پرج.
4. اطمینان از سلامت هیترها و ترموکوپل‌ها؛ از شوک حرارتی خودداری کنید.

انواع روش‌های پرج در دستگاه تزریق پلاستیک

سه رویکرد اصلی وجود دارد:

۱) پرج مکانیکی با پلیمرهای عمومی

استفاده از پلیمرهایی چون PP یا HDPE با شاخص جریان مناسب، برای بیرون‌راندن باقیمانده ماده قبلی. افزودن مقدار کمی کامپاند فیلامنت یا پودر پاک‌کننده سبک می‌تواند اثربخشی را افزایش دهد. برای قطعات شفاف، PMMA نیز انتخاب معمولی است؛ فقط دمای توصیه‌شده را رعایت کنید.

۲) پرج شیمیایی/کامپاندهای پرج اختصاصی

کامپاندهای پرج تجاری طراحی شده‌اند تا باقیمانده‌ها را حل/جدا و حمل کنند. این گزینه در تغییر رنگ‌های تیره به روشن و هنگام تعویض پلیمرهای ناسازگار بسیار مؤثر است. برای دستگاه تزریق پلاستیک با مسیر جریان پیچیده (هات‌رانر) کارایی بالاتری دارد.

۳) پرج ترکیبی (مکانیکی+شیمیایی)

ابتدا با PP/HDPE پرج کنید تا حجم عمده پاک شود، سپس مقدار محدودی از پرج شیمیایی عبور دهید تا آلودگی‌های چسبیده آزاد شوند، و در پایان دوباره با پلیمر عمومی سیستم را خنثی کنید.

تنظیمات دمایی مناسب برای دستگاه تزریق پلاستیک

دمای سیلندر، نازل و قالب باید در محدوده‌ای تنظیم شود که پلیمر پرج، نه تجزیه شود و نه بیش از حد سرد بماند. قاعده‌ی عملی:

• برای PP/HDPE: ۲۰–۳۰ درجه کمتر از دمای تولید ماده‌ی اصلی، سپس به‌تدریج ۵–۱۰ درجه بالا یا پایین برای بهینه‌سازی جریان.
• برای پرج‌های شیمیایی: مطابق دستور تولیدکننده؛ معمولاً نزدیک دمای تولید پلیمر هدف.
• برای PMMA: از دمای بیش از حد خودداری کنید تا سوختگی ایجاد نشود.

مراحل گام‌به‌گام تمیزکاری در دستگاه تزریق پلاستیک

مرحله 1: تخلیه ماده‌ی جاری

تزریق را ادامه دهید تا حد ممکن مذاب فعلی تخلیه شود. سرعت گرم‌کردن و دور مارپیچ را طوری تنظیم کنید که فشار برگشتی (Back Pressure) متوسط باشد تا مذاب از شیارها بیرون رانده شود.

مرحله 2: آماده‌سازی پرج

سیلوی کوچک یا سطل تمیز برای پرج آماده کنید. قیف دستگاه تزریق پلاستیک را از مواد قبلی خالی و خشک نمایید تا آلودگی جدید وارد نشود.

مرحله 3: تنظیم دما

دماها را مطابق قسمت قبل روی مقادیر ایمن تنظیم کنید. از تغییرات ناگهانی دما (بیش از ۳۰–۴۰ درجه در چند دقیقه) خودداری کنید.

مرحله 4: تزریق پرج

• پرج مکانیکی: ۲–۳ شات با PP/HDPE؛ هر شات را با فشار نگهدار کوتاه و سرعت تزریق متوسط انجام دهید.
• پرج شیمیایی: طبق دستور سازنده، معمولاً ۱–۲ شات کافی است؛ سپس ۱–۲ شات PP برای خنثی‌سازی.

مرحله 5: بازی با پروفایل تزریق

طی پرج، پروفایل سرعت/فشار را کمی تغییر دهید تا نواحی مرده (Dead Spots) در نازل، چک‌رینگ و جلوی مارپیچ تخلیه شوند.

مرحله 6: پاکسازی نازل

در صورت امکان نازل را جدا و دهانه را با برس برنجیِ نرم و پارچه‌ی نسوز پاک کنید. روی سطوح آبکاری‌شده خش نیندازید.

مرحله 7: تخلیه نهایی و توقف کوتاه

پس از شات‌های پرج، با دور مارپیچ کم، شارژ را متوقف کنید و سیلندر را تقریباً خالی نگه دارید. دماها را برای توقف کوتاه (کمتر از ۳۰ دقیقه) کمی کاهش دهید.

مرحله 8: تغییر ماده/رنگ

برای تغییر رنگ تیره به روشن، ممکن است دو چرخه پرج نیاز باشد. تست قطعه را با دستگاه تزریق پلاستیک انجام دهید و تا حذف کامل رگه‌ها ادامه دهید.

کشیدن مارپیچ (Pull Screw) در دستگاه تزریق پلاستیک: چه زمانی و چگونه؟

اگر سوختگی‌های مزمن، کاهش دبی plastication، یا آلودگی‌های کربنیِ چسبیده دارید، کشیدن مارپیچ و پاکسازی دستی لازم است:

1. خاموش‌کردن تغذیه و تخلیه سیلندر تا حد ممکن.
2. کاهش تدریجی دما و بازکردن ایمن نازل و سرسیلندر.
3. خارج‌کردن مارپیچ با جرثقیل/استند، استفاده از دستکش نسوز.
4. شویش با پارچه نسوز، برس برنجی و کامپاندهای مخصوص؛ از سنباده‌ی زبر خودداری کنید.
5. بازرسی چشمی: فرسایش لبه‌های فلایت، خوردگی، ترک، تجمع کربن.
6. روغن‌کاری سبک ضدزنگ و نصب مجدد با گشتاور مناسب.

بازرسی سطحی پس از تمیزکاری دستگاه تزریق پلاستیک

۱۰ اشتباه رایج هنگام تمیزکاری دستگاه تزریق پلاستیک

1. پایین آوردن ناگهانیِ زیادِ دما و ایجاد شوک حرارتی.
2. استفاده از برس فولادیِ سخت داخل سیلندر.
3. ترکیب پرج شیمیایی با پلیمرِ ناسازگار بدون دستور.
4. بی‌توجهی به تمیزکاری نازل و چک‌رینگ.
5. عدم تهویه کافی و بی‌توجهی به دود ناشی از پرج.
6. عدم ثبت پارامترها برای تکرارپذیری.
7. رها کردن سیلندر پر از مذاب در توقف طولانی.
8. استفاده از حلال‌های خورنده داخل سیلندر.
9. بی‌توجهی به پروفایل سرعت/فشار هنگام پرج.
10. نادیده گرفتن علائم سایش و لقی‌های غیرعادی.

برنامه نگهداری پیشگیرانه برای دستگاه تزریق پلاستیک

• روزانه: تمیزکاری سبک قیف و دهانه، بررسی نشتی‌ها، ثبت دما/فشار.
• هفتگی: پرج کامل هنگام تغییر ماده/رنگ، بازدید نازل.
• ماهانه: اندازه‌گیری زمان plastication و مقایسه با مبنا.
• فصلی: بازرسی چک‌رینگ، اندازه‌گیری سایش فلایت، تست ترموکوپل.
• سالانه: کشیدن مارپیچ برای بازرسی کلی، کالیبراسیون سنسورها.

چند «نسخه‌ی عملی» تمیزکاری در دستگاه تزریق پلاستیک

تغییر رنگ تیره → روشن

1. ۲ شات PP + فشار برگشتی متوسط
2. ۱ شات پرج شیمیایی مطابق دستور
3. ۲ شات PP برای خنثی‌سازی
4. تست شفافیت/رنگ و تکرار در صورت نیاز

تعویض ABS → PP

1. پرج مکانیکی با PP در دمای متوسط ABS
2. کاهش تدریجی دما به محدوده PP
3. ۱ شات پرج شیمیایی، سپس PP

رفع نقاط سیاه مزمن

1. پرج ترکیبی (PP + پرج شیمیایی + PP)
2. اگر باقی ماند، کشیدن مارپیچ و بازرسی چک‌رینگ

سؤالات متداول درباره تمیزکاری دستگاه تزریق پلاستیک

بهترین زمان پرج چه زمانی است؟

پایان شیفت، قبل از تغییر ماده/رنگ و هر زمان که نشانه‌های آلودگی دیده شد.

چند شات پرج کافی است؟

معمولاً ۳–۶ شات بسته به نوع ماده و شدت آلودگی.

برای مواد شفاف چه کنیم؟

دما را دقیق کنترل کنید، از پرج‌های سازگار با شفافیت استفاده کنید و زمان ماند را کاهش دهید.

پیوندهای داخلی و خارجی  برای دستگاه تزریق پلاستیک

• قیمت دستگاه تزریق پلاستیک
• راهنمای نگهداری دستگاه تزریق پلاستیک
• کاهش زمان سیکل در دستگاه تزریق پلاستیک
• Plastics Technology – The Right Way to Purge
• Society of Plastics Engineers (SPE)

با اجرای این چک‌لیست، کیفیت قطعه افزایش، ضایعات کاهش و عمر دستگاه تزریق پلاستیک شما بیشتر می‌شود. برای مشاوره‌ی تخصصی و تهیه مواد پرج و قطعات یدکی، با تیم فنی میلان کالا پلاست در تماس باشید.

مشاوره و استعلام